• 

Türk Ordusunun ÇANAKKALE Boğazını Savunma Planı

Ayrıntılar

Perşembe, 18 Mart 2004 00:00 tarihinde oluşturuldu

6. ÇANAKKALE BOĞAZINA DONANMA İLE TAARRUZ DEVRESİ ( 1. devre) :

 

 

a.Türk Ordusunun Boğaz Savunma Planı :

Başkomutanlık emrinde bulunan ÇANAKKALE MÜSTAHKEM MEVKİ KOMUTANLIĞI Boğazı savunmakla görevlendirilmişti. Boğaz savunması esas olarak, karadaki topçu bataryaları ve Mayın manialarına dayanmakta, donanma tarafından da desteklenmekteydi. 27 Eylül 1914 tarihinde Çanakkale Boğazının İtilaf Donanması tarafından ablukaya alınmasından sonra, Çanakkale Boğaz Savunması , mevcut imkanlarla takviye edildi.

• (1) 15 Şubat 1915 tarihine kadar Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığının Takviyeleri:
  • (a) 9ncu Tümen Ağustosta emrine verildi. İki Jandarma ve bir Depo Taburu.
  • (b) Karanlık Limana 8 Obüs Bataryası
  • (c) 9 Mayın hattı , torpil istasyonları , sed bataryaları ,
  • (d) Işıldak 2?den 10?a çıkarıldı.
  • (e) Düşman Uçaklarına karşı 7,5? luk toplar .
• (2)Şubat sonunda 2 tümen daha getirilerek, kara savunması , Karargâhı ile Gelibolu'ya getirilen Esad Paşa Komutasındaki 3. Kor?ya verildi.( 5, 7, 9, 11 nci Tüm. 2 J.A.) Tekirdağ?da teşkilatlanmasını tamamlayan ve Mustafa Kemal?in emrinde bulunan 19 uncu Tümen de Eceabat?a (Maydos) gönderildi. Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığına Albay Cevat Bey (sonra Org.)
• (3)Çanakkale Boğazının Topçu Mevzileri:

 

Boğazı giriş yerinden savunarak,düşmanı uzaktan itibaren ateş altına almak faydalı ise de, menzilleri ve atış hızları gemilerdekilerden çok az olan toplarla bunu yapmak mümkün değildi. Bu bakımdan topçu mevzilerinin büyük kısmı boğazın ortasında ve dar yerinde idi. Boğazın giriş yerindeki tabyalar düşmanı oyalamak görevini yapacaklardı.

MERKEZ ve METHAL Tahkimatı adı verilen iki grubun durumu şöyle idi :

• Methal Tahkimatı :
  • Boğazın Avrupa tarafında; SEDDÜLBAHİR , ERTUĞRUL ,
  • Boğazın Asya tarafında; KUMKALE , ORHANİYE tabyaları vardı.
  • Bu dört tabyada 15/28 çapında 19 ağır topla hafif mantelli toplar yerleştirilmişti.
  • Seferberlik sırasında da 6 havan ve 4 mantelli top ile takviye edildi. En uzun menzil 16 Km. idi.
• Merkez Tahkimatı : Güneyde: KEPEZ ? SOĞANLIDERE Hattı ile Kuzeyde: DEĞİRMENDERE ? NARA Hattı arasında , Çanakkale ve Kilitbahir etrafında toplanmıştı.
  • Anadolu Tarafındaki Tabyalar :
    • Çanakkale Kuzeyinde: NARA, MECİDİYE
    • Çanakkale Güneyinde: ÇİMENLİK, HAMİDİYE
    • Kepez Güneyinde: DARDANOS (18 mart 1915 günü düşen bir mermi ile şehit olan,Baratya K. Ütgm.Hasan ve Bt.Sb. Tğm.Mevsuf anısına, Dardanos Tabyasının ismi; Hasan-Mevsuf Bataryası olarak değiştirilmiştir.)
  • Gelibolu Yarımadasındaki ? :
    • Kilitbahir Kuzeyinde : DEĞİRMENDERE
    • ? Güneyinde : NAMAZGÂH, HAMİDİYE, MECİDİYE tabyaları bulunuyordu.
  Boğazın iki tarafındaki bütün Merkez Tabyalarında en büyükleri 24/35,5 cm.lik olmak üzere irili ufaklı 137 top vardı. En büyük menzil de 16 900 m. Tabyalardaki toplar adi ateşli , tahkimat da kâgir veya toprak siperlerden ibaretti.
• Mestur (örtülü) Mevziler : Düşmanın , Merkez Tahkimatını uzaktan serbestçe bombardıman etmesini güçleştirmek için MERKEZ ile METHAL arasına ve boğazın iki tarafına , 24 tane 15?lik , 10 tane 21?lik HAVAN, 8 tane de 12?lik TOP yerleştirildi.

Mayınlar :Kepez ile Çanakkale arasında 9 mayın hattı kuruldu. Bunların çoğu Rusların Trabzon sahillerine, Bulgarların da İstanbul Boğazına döktükleri mayınlardı. Bunar denizcilerimiz tarafından toplanmıştı.

Deniz ve Hava Desteği :

Boğaz Komutanlığı emrine bir filotilla ile bir hava müfrezesi ; Çimenlik ve Kilitbahir?de TORPİDO istasyonları tahsis edildi. MESUDİYE Zırhlısı da Kepez Sahilinde demirledi. Gemi sağdaki topları ile boğaz savunmasına katılacaktı. Soldaki toplar sökülerek kıyıda mevzilendirilmişti.Mesudiye gerektiğinde kuma oturtularak sabit bir batarya gibi kullanılacaktı. (26 Kasım 1914 günü bir düşman denizatlısı, Kepez Burnuna sokularak, Mesudiye Zırhlısını torpil ile batırdı. 10 dakika içinde batan gemide 10 deniz subayımızla 24 erimiz şehit oldu. Bu facia üzerine NARA?DA denizatlılara karşı bir ağ kuruldu. Eski tellerden yapıldığından istenen fayda temin edilemedi.

1915 yılı başından itibaren Nara?da hava meydanında konuşlandırılan 4 uçak boğaz savunmasında kullanılmıştır.